Auteurs: Vina Wijkhuijs, Menno van Duin, Elga Sikkens
Donderdagavond 23 juni 2016 trekt over Zuidoost-Brabant een ongekend zware hagelstorm. Hagelstenen met een doorsnede van vier tot soms wel tien centimeter brengen enorme schade toe aan land- en tuinbouwbedrijven en aan publieke en particuliere eigendommen (auto’s, daken van woningen en gebouwen). Vooral de gemeenten Asten, Bergeijk, Heeze-Leende en Someren worden zwaar getroffen.Gedurende de eerste uren na het noodweer spannen hulpdiensten en de gemeenten zich in om de eerste nood te lenigen en de gevolgschade te beperken, maar pas in de loop van de dagen erna wordt duidelijk tot welke gevolgen het noodweer heeft geleid.
De impact van de hagelstorm lijkt de rest van Nederland vrijwel geheel te zijn ontgaan. Mogelijk omdat er die dag ook op andere plaatsen extreme weersomstandigheden waren: bomen aan het Amsterdam-Rijnkanaal werden door een zogenoemde valwind als luciferhoutjes doormidden gehakt en in de Randstad stonden straten en tunnels blank door hevige regenval. Bovendien ging in de media die avond en de dagen erna de aandacht vooral uit naar de uitslag van het Brexit-referendum. In het zuidoosten van Brabant hebben echter de gevolgen van de hagelstorm de gemoederen nog lange tijd beziggehouden. Een dilemma dat daarbij speelde, was de vraag of het zinvol was om op te schalen naar een bepaald GRIP-niveau. In dit hoofdstuk zullen wij op die vraag ingaan.
Dit hoofdstuk is gebaseerd op een evaluatie die wij in opdracht van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost hebben verricht naar de bestuurlijke en operationele samenwerking naar aanleiding van de hagelstorm (Van Duin, Sikkens & Wijkhuijs, 2017). In het kader van die evaluatie is met ruim dertig direct betrokkenen gesproken, onder wie de burgemeesters van Asten, Bergeijk, Heeze-Leende en Someren, de commissaris van de Koning van Noord-Brabant, de algemeen directeur van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO) en de directeur van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost.
Dit hoofdstuk komt uit de Lessen uit crises en mini-crises 2016 van het lectoraat Crisisbeheersing. In deze vijfde editie in de reeks worden vijftien bijzondere gebeurtenissen uit het jaar 2016 beschreven en beschouwd. In elk hoofdstuk wordt getracht een dilemma of thema bloot te leggen dat ook in toekomstige situaties een rol zou kunnen spelen. Bestuurders en professionals werkzaam op het terrein van crisisbeheersing en veiligheidsmanagement kunnen hier hun voordeel mee doen. In het inleidende hoofdstuk worden de rode draden uit de casus belicht. Centrale thema's zijn: omgaan met onzekerheid en met maatschappelijke en politieke onrust, de rol van veiligheidsregio's, ketenpartners en burgers, de juridische en financiële verwikkelingen die na (mini-)crises volgen en het belang van continuïteit.
NOS: Achtuurjournaal van 22 juni 2016KNMI: Zware onweersbuien op 22 en 23 juni vol extremen
Tweede Kamer: Brief regering: Waterschade in Zuidoost-Nederland
