Infoblad energietransitie voor veiligheidsregio's

De energietransitie heeft een grote impact op de fysieke leefomgeving in Nederland. De ontwikkelingen op het gebied van innovatieve (duurzame) energiebronnen en energiedragers gaan razendsnel. Maar wat zijn de veiligheids- en gezondheidsconsequenties hiervan?

​Met het oog op de komst van de Omgevingswet en ingegeven door de Nationale Omgevingsvisie heeft het IFV in 2018 het Infoblad Energietransitie opgesteld. Het infoblad is onlangs geactualiseerd: het hoofdstuk over waterstof is uitgebreid en er is een hoofdstuk over kooldioxide toegevoegd.

Doel en doelgroep

Het Infoblad energietransitie biedt adviseurs van veiligheidsregio’s handvatten om regionaal/lokaal - vroegtijdig in het planvormingsproces - het gesprek aan te gaan over veiligheidsrisico’s in relatie tot ontwikkelingen in de energietransitie. Het IFV heeft hiervoor een verkenning gedaan van mogelijke risico’s voor de fysieke veiligheid van enkele duurzame energiebronnen en energiedragers, alsmede van de ontwikkelingen op het gebied van (her)gebruik van CO2.

Energietransitie

In navolging van het klimaatakkoord van Parijs heeft het kabinet zich ten doel gesteld om de Nederlandse CO2-uitstoot drastisch te verminderen. Uiterlijk 2050 moet de CO2-uitstoot met 80-95 % zijn teruggedrongen. Om dit doel te verwezenlijken, is een transitie naar (meer) duurzame bronnen van energie essentieel (in plaats van fossiele bronnen).

Overzicht ontwikkelingen en risico's

Het Infoblad energietransitie geeft een overzicht van de veiligheidsrisico's van geothermie, windenergie, biomassa, zonne-energie, waterstof, batterijen en kooldioxide. In onderstaande tabel worden de ontwikkelingen en de bijbehorende risico’s beknopt belicht.

​Energiebronnen
​Geothermie	​Risico's trillingen en bodembeweging vermenging en/of verontreiniging van zoete watervoerende lagen of oppervlaktewater radioactieve straling, milieu- en letselschade gevaren voor de arbeidsveiligheid van werknemers, passanten en hulpverleners corrosie of lekkage
​Windturbines	​Risico's breuk en val van een windturbineblad omvallen van een staande windturbine ijsafwerping indirecte verkeersongevallen
​Biomassa	​​Risico's biovergisting: brand, vergiftiging of explosiegevaar vergassing: ontsteking van biomassa, verstikking of (koolstofmonoxide)vergiftiging, explosiegevaar, domino-effecten bio-verbranding: brand- en explosiegevaar, niet goed filteren van rookgassen, vergiftigingsgevaar, lekkage van heet water uit het warmtenet, uitstoot en ophoping van fijnstof, stikstofoxiden en organische verbindingen en domino-effecten
​Zonne-energie	​Risico's kortsluiting elektrische schok instortingsgevaar tijdens brandbestrijding wegwaaien van zonnepanelen van het dak vallen (tijdens een inzet) vrijkomen van hete vloeistoffen en giftige stoffen
​Waterstof	​Risico's ontbranding en explosiegevaar waterstof is geurloos en brandt met een onzichtbare vlam kans op lekkage waterstof is moeilijk detecteerbaar waterstofverbrossing
​Energiedragers of ​energieopslagsystemen
​Batterijen en accu’s	​​Risico's onbeheersbare thermische ontledingsreactie lekkage, inwendige kortsluiting, oververhitting branden die moeilijk te blussen zijn spontane ontbranding van lithium corrosieve dampen, vergiftiging en verzuring bluswater elektrocutiegevaar steekvlammen, kleine explosies en rondvliegende delen
​Transport en ondergrondse opslag van CO2
​Kooldioxide	​Risico's corrosie kans op verstikking bij vrijkomen grote hoeveelheden CO2 rondvliegende scherven en puin door drukgolf

Nieuwsbericht

NOS journaal: Zelf geknutselde batterijen, waterstof in de tuin: verduurzaming kan onveilig zijn
NPO Start: NOS journaal

Engels ondertitelde versie filmpje

Gerelateerde Infobladen voor de veiligheidsregio's

Infoblad mobiliteit voor veiligheidsregio's 
Infoblad circulaire economie

IFV-activiteiten rondom de energietransitie:

https://www.ifv.nl/kennisplein/Paginas/Energietransitie.aspx

Lectoraat

Lectoraat Energie- en transportveiligheid

Download (de factsheet van) het Infoblad energietransitie voor veiligheidsregio’s