Auteur: Fred de Klerk
Het voedsel in Nederland heeft een hoge veiligheidsgraad, maar dit betekent niet dat er nooit voedselinfecties (zullen) voorkomen. Zo nu en dan doen zich in Nederland uitbraken van voedselinfecties voor. Het is dan zaak zo snel mogelijk de bron te achterhalen en deze te elimineren. Een regelmatig voorkomende verwekker van voedselinfecties is de salmonellabacterie. Salmonella-infecties (ofwel salmonellose) worden in zo’n 80 procent van de gevallen veroorzaakt door het eten van besmet voedsel. De grootste risico’s zitten in het eten van onvoldoende verhitte eieren, rauwe vleesproducten en – af en toe – in (voorgesneden) rauwe groenten en fruit (RIVM, 2016). Lange tijd waren eieren de belangrijkste bron van infecties, maar de laatste jaren is het aantal salmonella-infecties veroorzaakt door eieren flink gedaald. In 2014 en 2015 bestond de top drie van bronnen van salmonella-infecties uit: varkensvlees (40 procent), eieren (20 procent) en kip (9 procent). In Nederland worden jaarlijks zo’n 27.000 maagdarminfecties veroorzaakt door salmonellose (Van Pelt et al., 2016).
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) is toezichthouder op het gebied van voedselveiligheid. De NVWA heeft daarmee, samen met de gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD’en) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), een belangrijke taak in het opsporen en het van de markt halen van infectieuze bronnen. Dit hoofdstuk beschrijft de zoektocht naar de bron van een grote, internationale salmonella-infectie.
Dit hoofdstuk komt uit de Lessen uit crises en mini-crises 2016 van het lectoraat Crisisbeheersing. In deze vijfde editie in de reeks worden vijftien bijzondere gebeurtenissen uit het jaar 2016 beschreven en beschouwd. In elk hoofdstuk wordt getracht een dilemma of thema bloot te leggen dat ook in toekomstige situaties een rol zou kunnen spelen. Bestuurders en professionals werkzaam op het terrein van crisisbeheersing en veiligheidsmanagement kunnen hier hun voordeel mee doen. In het inleidende hoofdstuk worden de rode draden uit de casus belicht. Centrale thema's zijn: omgaan met onzekerheid en met maatschappelijke en politieke onrust, de rol van veiligheidsregio's, ketenpartners en burgers, de juridische en financiële verwikkelingen die na (mini-)crises volgen en het belang van continuïteit.
RIVM: SalmonelloseNVWA: Salmonella aangetroffen in eieren van een pools bedrijfRIVM: Internationale Salmonella uitbraak lijkt opgelostPublicatieblad van de Europese Unie: Verordening (EG) Nr. 589/2008 art.19
