04-12-2020
"Hopelijk hebben we jullie de afgelopen maand enthousiast gemaakt om op je eigen post met de basisprincipes aan de slag te gaan. En besef: door het veel te doen wordt het straks een routine en ga je de basisprincipes automatisch met je hele ploeg toepassen", aldus lector Ricardo Weewer in zijn afsluitende vlog.
De Maand van de Basisprincipes van brandbestrijding is voorbij. De afgelopen weken hebben Brandweer Nederland en het IFV kennisclips, vlogs en andere informatie over de basisprincipes gepubliceerd. Verschillende collega's hebben hun ervaringen met de basisprincipes gedeeld. Ricardo Weewer: "Het is heel belangrijk dat we hiermee doorgaan. Heb je een interessante inzet gedaan, laat het ons weten! En niet alleen als de toepassing van de basisprincipes heel mooi is gelukt. Ook als het wat minder is gegaan, horen we het graag. We kijken dan graag met jullie mee waarom het minder is gegaan en wat we eventueel nog moeten aanpassen. Met als doel: veilig en effectief gebouwbranden bestrijden."
Op de webpagina www.basisprincipesvanbrandbestrijding.nl staan allerlei materialen die gebruikt kunnen worden in opleidingen en oefeningen voor repressieve brandweermedewerkers. Denk aan instructie- en praktijkfilmpjes en aan oefenscenario's die gebaseerd zijn op daadwerkelijke incidenten. Alle regio's worden van harte uitgenodigd om hun producten te delen. Zo bouwen we samen aan een online platform dat helpt om de Basisprincipes van brandbestrijding in de praktijk toe te passen!
03-12-2020
Hoe goed kennen jij en je collega's de Basisprincipes van brandbestrijding? Daag een ander team uit en speel samen het spel Basisprincipes van brandbestrijding!
De Basisprincipes van brandbestrijding: na de campagne van afgelopen maand kan eigenlijk niemand er meer omheen. Maar hoe goed ken je de basisprincipes nu? Met het nieuwe spel kun je dit tijdens een oefenavond testen. Alleen met de mensen van je eigen ploeg of met je eigen ploeg tegen een andere ploeg. Onderwijskundige Suzanne Vet, kennismakelaar Denise Wennekes en onderzoeker Joost Ebus van het IFV zijn de bedenkers van het spel.
Suzanne Vet: "Het lijkt op ganzenbord, maar in plaats van met een gans speel je met een TS. En de finish is een brandweerkazerne. Onderweg naar de kazerne beantwoord je met je team kennis- en casuïstiekvragen, die in de loop van het spel steeds moeilijker worden." Denise Wennekes vult aan: "Ook kun je op een actievak terecht komen. Je krijgt dan een pagerbericht waaraan acties vastzitten. Het team dat als eerste de finish bereikt, is overigens niet automatisch de winnaar. De meeste punten krijg je door de vragen goed te beantwoorden!"
Aan het spel kunnen maximaal zes teams, die uit drie of vier personen bestaan, meedoen. Het spel kan zowel fysiek als online gespeeld worden. "Samen met elkaar in één ruimte het spel spelen, heeft de voorkeur", vertelt Joost Ebus. "Ook voor de spelleiders is dat makkelijker. Discussies zijn dan beter te volgen en het is duidelijker over welke onderwerpen de meeste vragen leven. Maar zeker nu met corona is het handig dat er ook een online variant is."
Het spel staat als studieroute 'Spel basisprincipes brandbestrijding' in de ELO Brandweer. Docenten, instructeurs en oefenleiders kunnen je via de regionaal functioneel beheerder toegang geven. Vragen of meer informatie over het spel? Neem dan contact op met Kennisplein van het IFV, e-mail info@ifv.nl.
02-12-2020
"Waar ik misschien vroeger de voordeur had genomen en de jongens met hoge druk of met een drukluchtschuimstraal naar binnen had gestuurd, heb ik nu bewust gekeken: waar brandt hij? Ik kan erbij, ik ga hem ook op die manier benaderen met voldoende water en in dit geval met lage druk. En dat heeft effect gehad", vertelt bevelvoerder Gijs Cretier van Flevoland.
In deze vierde en laatste kennisclip draait het om de praktijk: hoe pas je de basisprincipes toe bij een brand in een klein gebouw? Lector Ricardo Weewer legt uit dat volgens de basisprincipes de offensieve binneninzet mogelijk blijft bij kleine gebouwen, zoals een woning: "Hij kan nog steeds, maar je moet dan wel met een paar zaken rekening houden." Siemco Baaij, bevelvoerder en brandonderzoeker, vult aan: "Het belangrijkste is dat je je bewust bent van wat je gaat doen. Zorg voor voldoende water en veel slagkracht. Houd de deur zo veel mogelijk dicht. Binnengekomen pas je rookgaskoeling toe en ga je zo snel mogelijk naar de plek waar je de brand verwacht. Daar aangekomen breng je direct water op het vuur en maak je de brand zo snel mogelijk uit. Daarna kun je de rookgassen weg ventileren."
Bevelvoerder Gijs Cretier paste met zijn ploeg de basisprincipes toe bij een woningbrand waarbij de melding niet helemaal duidelijk was en niet bekend was waar de brand precies was: "Ik kijk terug op een hele goede inzet waarbij we 'Stop en denk na' hebben toegepast. We hebben de tijd genomen om even te kijken. Wat brandt er nu? Kan ik daarbij? En waar ga ik de brand dan mee bestrijden? In dit geval hebben we met 2 keer lage druk ingezet op de vuurhaard en je zag binnen 15 seconden dat de vuurhaard onder controle was."
Deze kennisclip is onderdeel van in totaal vier clips, die we deze weken delen. De hele maand november besteden Brandweer Nederland en het IFV uitgebreid aandacht aan de Basisprincipes van brandbestrijding. De basisprincipes bestaan uit vijf eenvoudige en praktische vuistregels voor het veilig en effectief bestrijden van gebouwbranden. Ze zijn twee jaar geleden geïntroduceerd en vorig jaar vastgesteld door de Programmaraad Incidentbestrijding van Brandweer Nederland.
30-11-2020
'Door een goede buitenverkenning kon ik een juiste inschatting maken van het benodigde koelend vermogen om eerst van buitenaf de brandhaard aan te pakken.' Aan het woord is bevelvoerder Martijn Zaaijer, Flevoland/Gooi en Vechtstreek. Hij deelt met ons in een vlog zijn ervaring met de toepassing van de Basisprincipes van brandbestrijding.
Martijn paste de Basisprincipes toe bij de bestrijding van een keukenbrand in een twee-onder-een-kapwoning. 'De Basisprincipes van brandbestrijding bieden duidelijke stappen die voor iedere bevelvoerder en manschap eenvoudig toe te passen zijn als je je er een beetje in verdiept. Het draagt zeker bij aan een veilige inzet en het leverde mij onder andere op dat ik beter overzicht kon houden.'
De hele maand november besteden Brandweer Nederland en het IFV uitgebreid aandacht aan de Basisprincipes van brandbestrijding. De basisprincipes bestaan uit vijf eenvoudige en praktische vuistregels voor het veilig en effectief bestrijden van gebouwbranden. Ze zijn twee jaar geleden geïntroduceerd en vorig jaar vastgesteld door de Programmaraad Incidentbestrijding van Brandweer Nederland.
26-11-2020
De leergang Manschap is het afgelopen jaar herzien. "De grootste verandering is dat de Basisprincipes van brandbestrijding nu deel uitmaken van de lesstof. Om deze kennis ook over te dragen aan zittende manschappen is een vakbekwaamheidsprogramma ontwikkeld. De regio's kunnen dat naar eigen inzicht invullen", vertelt Jaap Molenaar, decaan Incidentbestrijding bij de Brandweeracademie.
Het programma bestaat uit een studieroute in de ELO Brandweer met vakbekwaamheidsadviezen, lesplannen, e-modules en andere leermiddelen. Er zijn vier bijeenkomsten voorzien, waarin de volgende onderwerpen worden behandeld:
Jaap Molenaar: "Ter voorbereiding op de bijeenkomsten nemen de deelnemers de theorie uit de leergang door. Verder sluiten de bijeenkomsten zo veel mogelijk aan bij de al aanwezige kennis en kunde van de ervaren manschappen."
Het IFV heeft de bijscholing ontwikkeld in samenwerking met het platform Vakbekwaam Blijven, in opdracht van de Programmaraad Vakbekwaamheid en Kennis. Het was de uitdrukkelijke wens van de veiligheidsregio's en het platform om het programma flexibel in te richten. "Dat betekent dat elke veiligheidsregio samen met de zittende manschappen bepaalt welke thema's van meerwaarde zijn. Zo kan per regio (en eventueel per manschap) een (individueel) bijscholingsprogramma worden samengesteld", legt Jaap Molenaar uit.
Neem hiervoor contact op met Jaap Molenaar, e-mail manschapa@ifv.nl. De afdeling Vakbekwaamheid van je eigen veiligheidsregio kan toegang geven tot de studieroute in de ELO Brandweer.
20-11-2020
Deze vraag is de laatste tijd erg actueel. "Is er een onderscheid mogelijk tussen basis- en specialistische brandbestrijding? En kunnen de basisprincipes hierbij helpen?", blogt lector Ricardo Weewer.
Al langere tijd bestaat het beeld dat de opleidingen voor brandweermensen te zwaar zijn, dat er te veel ballast is en het te lang duurt voordat mensen kunnen worden ingezet voor brandbestrijding en hulpverlening. De vraag is of alle brandweermensen alles moeten kunnen en er niet naar risico kan worden gedifferentieerd. Om te kunnen voldoen aan Europese wet- en regelgeving buigt een denktank zich over de vraag of er een onderscheid mogelijk is tussen basis- en specialistische brandbestrijding. In deze blog, de laatste van een drieluik over de toepassing van de Basisprincipes van brandbestrijding, gebruik ik de basisprincipes als brandweerkundig fundament om aan deze discussie richting te geven.
Nu de Basisprincipes van brandbestrijding zijn vastgesteld, kunnen we vanuit dit fundament verder bouwen aan de op feiten gebaseerde uitgangspunten van de brandbestrijding. Zo kunnen we, gebaseerd op brandweerkundige kennis, onderzoek en gevalideerde professionele praktijk, meer zeggen over de slagkracht van een tankautospuit, over standaardscenario's, over (on)mogelijkheden van repressief optreden én over het effect van een knip in opleidingen en taken bij brandbestrijding (taakdifferentiatie).
Al langere tijd wordt binnen de brandweer gesproken over de zwaarte van de opleidingen en de hoeveelheid kennis die mensen moeten hebben voor elk onderdeel van het vakgebied. Een van de doelen van de ontwikkeling van de basisprincipes was om hieraan tegemoet te komen. De franje eraf, en alleen leren wat je echt in de praktijk kan gebruiken en nodig hebt. Geen moeilijke fenomenen en termen. Een harde reset, back to basics. Voor elke brandweermens geldt dezelfde brandweerkundige basis. Branden zijn overal hetzelfde en kijken niet of er vrijwilligers komen om ze te blussen of beroeps. In die zin is er al een hele slag gemaakt om het vak weer behapbaar te maken.
Het maken van een onderscheid in brandbestrijding raakt brandweermensen in het hart. Want brand en brandbestrijding zijn de kern van het brandweervak, dát is waar veel brandweermensen het voor doen. Onderscheid maken versterkt het gevoel dat er eersterangs en tweederangs brandweermensen zijn. Bij bepaalde vormen van hulpverlening, of voor de hand liggende specialismen als hoogteredding, duiken en gaspakken doet dat veel minder pijn. Bovendien is een knip bij (gebouw)brandbestrijding niet zo evident te leggen. Er moet dus gezocht worden naar een knip die recht doet aan de identiteit van brandweermensen. Gelukkig is er weer een begin van een brandweerkundige basis, de basisprincipes, en die geven de richting aan.
Het leggen van een knip is, zoals gezegd, met name voor brandbestrijding een lastige, zowel inhoudelijk als cultureel. Er doen verschillende ideeën de ronde. Een richting is dat complexe gebouwen of complexe brandbestrijding dan voor specialisten zouden zijn. Er zal niet snel discussie zijn over natuurbranden of scheepsbranden: daarvoor is extra kennis nodig. Maar het is niet eenvoudig aan te geven wat dan exact de scheiding tussen 'gewoon' en 'complex' is als het gaat om gebouwbranden. In elk geval kunnen we het best spreken van complexe inzetten. Niet elk groot gebouw is ook complex. Een element dat daarbij speelt, is dat de specialisten dan waarschijnlijk veelal later komen dan de basisbrandweermensen. Het is dan van belang dat de eerst aangekomen eenheden toch iets zinnigs kunnen doen. Een andere mogelijkheid is om de knip te leggen tussen woonhuizen en alles wat groter is. Branden in woonhuizen komen het meeste voor. Er zijn ook voorstellen om de knip te leggen bij het gebruik van specialistisch materieel, maar je zou ook een scheiding kunnen aanbrengen tussen binneninzet en buiteninzet. Dat laatste raakt dan direct de bovengenoemde gevoeligheid, maar is vakinhoudelijk best goed te onderbouwen. Bedenk dat volgens de basisprincipes de binneninzet alleen veilig kan in kleine ruimten of gebouwen. Dat geldt ook voor mensen die veel verstand van brand hebben, en het is voor beroeps niet veiliger dan voor vrijwilligers. Dus het is een onjuiste gedachte dat specialisten een binnenaanval in grote gebouwen zouden kunnen doen. Een weer andere mogelijkheid is om op elke post enkele specialisten te hebben, bijvoorbeeld degenen die ook instructeur zijn. Zo blijven er ook doorleermogelijkheden voor degenen die meer dan gemiddeld in het vak zijn geïnteresseerd. Differentiatie in specialisatie per kazerne als het ware.
De verkenningsvragen van de basisprincipes zijn één op één gekoppeld aan de inzettactieken uit het kwadrantenmodel. Met de basisprincipes is een omkering van het denken geïntroduceerd. Waar voorheen de offensieve binneninzet standaard was, is het nu de offensieve buiteninzet geworden: we denken van buiten naar binnen. Als de brand van buiten kan worden geblust, doen we dat. De verkenningsvragen richten zich daarop: weet ik waar de brand zit? Is hij bereikbaar (van buiten)? Is er genoeg koelend vermogen? Als het antwoord drie keer 'ja' is, dan kan de brand van buiten worden geblust. Als er op één vraag 'nee' geantwoord wordt, dan is er sprake van een voorspelbare afloop en wordt een defensieve inzet (uitbreiding voorkomen) voorbereid.
Tenzij … het gaat om een klein gebouw of een kleine ruimte (zoals een gemiddeld woonhuis). Dan zijn er een aantal dingen waar je rekening mee moet houden als je naar binnen gaat. Waarom klein? Omdat als de brand niet direct bereikbaar is, er altijd door de rook (en dat is een brandbaar gas) moet worden gevorderd naar de brandhaard, en dan moet de rook gekoeld worden. Rookgaskoeling werkt alleen in kleine ruimten tot maximaal 70 m2. Daarmee is de binneninzet gemaximeerd, tenminste als deze met mensen wordt uitgevoerd. Dat kan wellicht worden opgerekt, maar dan heb je het echt over mensen met veel verstand van brandsignalen. Dat betekent dat een binneninzet in een groter gebouw niet meer met mensen moet worden uitgevoerd, maar dat daar moet worden geïnnoveerd, bijvoorbeeld door robots of drones in te zetten. Overigens is ook de offensieve tactiek nog niet uitontwikkeld, en zijn er daarvoor nog innovaties denkbaar. Helder is wel dat al die speciale spullen meer opleiding en training vergen. Dat zou een reden zijn om die vooral níet boven op de basisopleidingen te stapelen. Zie daar een mogelijkheid voor de knip.
Als we de basisprincipes als uitgangspunt gebruiken, dan dient de knip tussen basis en specialistisch zich als het ware logisch redenerend aan. Het is bovendien een knip die recht doet aan de identiteit van brandweermensen. Een offensieve buiteninzet, een defensieve buiteninzet en een offensieve binneninzet met de beperking van de basisprincipes moet iedere brandweermens kunnen uitvoeren. Daarin wordt iedereen opgeleid, en daarmee kunnen de meeste branden worden bestreden, of kan in elk geval een aanvang worden gemaakt met de inzet zonder dat er iets wordt afgedaan aan de professionaliteit van vrijwilligers. Een scenario dat de basisprincipes overschrijdt, is dan voor specialisten, met dien verstande dat het geen superbandweermensen zijn die naar binnen gaan waar anderen het niet kunnen. De (nieuwe) specialistische apparatuur die onder andere door innovaties wordt ontwikkeld kan dan worden toegewezen aan specialisten.
Ricardo Weewerlector Brandweerkunde
18-11-2020
"De Basisprincipes van brandbestrijding bieden mooie handvatten om ons werk op straat goed uit te kunnen voeren. Ze geven vorm en inhoud aan de brandbestrijding", vertelt Esther Lieben, voorzitter Programmaraad Incidentbestrijding.
"De Basisprincipes zijn door de Programmaraad Incidentbestrijding vastgesteld. We hebben hiermee goede handelingsperspectieven die wetenschappelijk zijn onderbouwd. Daarmee kunnen we aan de slag in de regio's", geeft Esther Lieben aan.
Veel regio's zijn, ieder op hun eigen manier, bezig met de implementatie van de Basisprincipes van brandbestrijding. Er zijn veel mooie initiatieven die ook voor andere regio's bruikbaar zijn. Op www.basisprincipesvanbrandbestrijding.nl kunnen (brandweer)collega's informatie halen én brengen.
De hele maand november besteden Brandweer Nederland en het IFV uitgebreid aandacht aan de Basisprincipes van brandbestrijding. De basisprincipes bestaan uit vijf eenvoudige en praktische vuistregels voor het veilig en effectief bestrijden van gebouwbranden. Ze zijn twee jaar geleden geïntroduceerd en vorig jaar vastgesteld door de Programmaraad Incidentbestrijding van Brandweer Nederland. Volg ons deze hele maand op www.basisprincipesvanbrandbestrijding.nl
16-11-2020
"We hebben ervoor gekozen om eerst een hele goede buitenverkenning te doen, om vast te stellen: waar zit die brand nou eigenlijk? Dit heeft ertoe bijgedragen dat het pand niet volledig is afgebrand, maar voor een groot deel bewaard is gebleven. Met als gevolg dat de boer een aantal maanden later weer open kon met zijn bedrijf", vertelt bevelvoerder Herko van Veen.
De buitenverkenning is een van de basisprincipes van brandbestrijding. In dit filmpje vertelt lector Ricardo Weewer waarom het zo belangrijk is om eerst een goede buitenverkenning te doen en daarna pas de inzetkeuze te doen. Bevelvoerder Herk van Veen vertelt hoe de buitenverkenning hem heeft geholpen bij de bestrijding van een brand in een kippenschuur: "Nadat we de verkenning hadden gedaan en gezien hadden dat er heel veel vuur in zat en dat er overal uit het pand rook kwam, waren we bang dat de schuur helemaal zou afbranden. We hebben toen besloten om alles dicht te zetten en eerst een defensieve inzet te doen."
Ricardo Weewer: "Het doel van de buitenverkenning is om de brandruimte van buiten te vinden en de brand van buiten te blussen. Dat is het meest effectief en ook het veiligste. Tijdens de buitenverkenning beantwoord je drie vragen:
1) Waar zit de brand?2) Kan ik er (van buitenaf) bij?3) Heb ik voldoende water?
Als het antwoord op alle drie de vragen 'ja' is, kun je hem van buiten blussen. Is er eentje 'nee', dan kun je de brand niet van buitenaf blussen en moet je dus naar een andere oplossing zoeken."
09-11-2020
"Samen met de bevelvoerder zijn we tot de conclusie gekomen dat als er bij aankomst meer tijd was genomen om de situatie te bekijken er mogelijk toch signalen zouden zijn opgepikt waaruit zou blijken dat er meer aan de hand was dan een eenvoudige uitslaande slaapkamerbrand", vertelt brandonderzoeker Joost Ebus.
'Neem meer tijd. Stop en denk na' is een van de basisprincipes van brandbestrijding. In dit filmpje vertellen lector Ricardo Weewer, onderzoeker Hans Hazebroek en brandonderzoeker Joost Ebus wat het je oplevert als je wat meer tijd neemt en goed kijkt en luistert wanneer je aankomt bij een incident. Ricardo Weewer: "Uit ons onderzoek naar commandovoering is gebleken dat er valkuilen zijn als je als bevelvoerder, manschap of OvD onder tijdsdruk beslissingen moet nemen. Je ziet dan vaak niet alles. Door even tijd te nemen en diep adem te halen en nog eens te kijken zie je vaak meer en dat kan een heleboel van die valkuilen verminderen."
Hans Hazebroek heeft een aantal concrete tips voor bevelvoerders. "Maak tijdens het aanrijden naar een incident niet direct een concreet plan, maar bedenk welke scenario's er mogelijk zouden zijn en wat dat dan zou kunnen betekenen. Doe op de plaats incident eerst een goede buitenverkenning. Kijk zelf goed, maar luister en kijk ook naar je ploeg. Brandweer is teamwerk. Bij het verzamelen van feiten, het vormen van een beeld en het nemen van een besluit hebben we elkaar misschien nog wel het hardst nodig."
Deze kennisclip is onderdeel van in totaal vier clips, die we de komende weken delen. De hele maand november besteden Brandweer Nederland en het IFV uitgebreid aandacht aan de Basisprincipes van brandbestrijding. De basisprincipes bestaan uit vijf eenvoudige en praktische vuistregels voor het veilig en effectief bestrijden van gebouwbranden. Ze zijn twee jaar geleden geïntroduceerd en vorig jaar vastgesteld door de Programmaraad Incidentbestrijding van Brandweer Nederland.
05-11-2020
Met de basisprincipes stoffen we dingen die we eigenlijk al wisten weer af en maken we ze eenvoudiger. Onderzoeker brandbestrijding Edward Huizer: "Doordat we het RSTV-model hebben vereenvoudigd en weer hebben teruggebracht naar de branddriehoek, is het veel makkelijker toe te passen in de praktijk."
"Een van de dingen die we misschien vergeten zijn of waar we in de loop van de tijd misschien wat gemakzuchtig in zijn geworden, is het toepassen van de branddriehoek (brandstof, zuurstof en temperatuur)", vertelt lector Brandweerkunde Ricardo Weewer. "Met name die zuurstofkant is van groot belang, en die moeten we in ere herstellen. Zuurstoftoevoer beperken is een manier om brand te blussen of op z'n minst te beperken. Geen zuurstof, geen brand." In het filmpje wordt uitgelegd hoe je de branddriehoek weer makkelijk kunt gebruiken, als je voor de deur van een gebouw staat waar brand is en je de brand wilt gaan bestrijden.
Edward Huizer: "Tegenwoordig weten we veel meer over rook. We hebben geconstateerd dat er veel meer brandbare gassen vrijkomen dan vroeger. Dat maakt het verkennen een stuk eenvoudiger. Wanneer we nu rook zien, kunnen we ervan uitgaan dat het brandstof is. En daarmee kunnen we het RSTV-model (R= rook, S = stroming, T= temperatuur, V= vlammen) echt klein en compact maken en terugbrengen tot de branddriehoek."
02-11-2020
"De branden van nu zijn niet meer zoals de branden van vroeger. Het aantal branden is kleiner, maar de branden zijn diverser en complexer geworden. Met de Basisprincipes van brandbestrijding kunnen we als brandweer veilig en effectief optreden", vertelt lector Ricardo Weewer. Vanaf vandaag besteden Brandweer Nederland en het IFV een maand lang uitgebreid aandacht aan de basisprincipes.
De Basisprincipes van brandbestrijding bestaan uit vijf eenvoudige en praktische vuistregels voor het bestrijden van gebouwbranden. De basisprincipes zijn twee jaar geleden geïntroduceerd en vorig jaar vastgesteld door de Programmaraad Incidentbestrijding van Brandweer Nederland. Om welke vuistregels gaat het precies? Hoe gebruik je ze in de praktijk? Hoe kun je ermee oefenen? En zijn de basisprincipes al verwerkt in onze opleidingen en bijscholingen?
Ricardo Weewer trapt de campagne af met een vlog waarin hij je vertelt wat je de komende weken kunt verwachten. Volg ons deze hele maand op www.basisprincipesvanbrandbestrijding.nl.
Op deze website staan allerlei materialen die gebruikt kunnen worden in opleidingen en oefeningen voor repressieve brandweermedewerkers. Denk aan instructie- en praktijkfilmpjes en aan oefenscenario's die gebaseerd zijn op daadwerkelijke incidenten. Alle regio's worden van harte uitgenodigd om hun producten te delen. Zo bouwen we samen aan een online platform dat helpt om de Basisprincipes van brandbestrijding in de praktijk toe te passen!
