​Achtergrond

Sinds medio januari 2020 verschenen berichten over een uitbraak in China van een nog onbekend coronavirus; gevreesd werd, dat het COVID-19-virus (zoals het officieel zou gaan heten) zich verder zou verspreiden. Op donderdagavond 27 februari werd duidelijk dat ook in Nederland een besmetting met het coronavirus was vastgesteld. In een speciale NOS uitzending
maakte toenmalig minister Bruins van Medische Zorg dit vrij plotseling bekend.
In de eerste dagen van maart werd bij meer Nederlanders het COVID-19-virus gediagnostiseerd. Zij waren niet allemaal, maar wel voornamelijk, woonachtig in Noord-Brabant. De geneeskundige zorg maakte zich op voor een gevreesd scenario: wekenlang achtereen zouden overuren moeten worden gemaakt. Maar ook in gemeenten gingen de alarmbellen af en zette men zich schrap voor wat zou komen. Ter ondersteuning van de aanpak van de coronacrisis is op 13 maart een Landelijk Operationeel Team Corona (LOTC) in het leven geroepen: een multidisciplinair samenwerkingsverband van onder andere hulpdiensten, Defensie, het Rode Kruis, veiligheidsregio’s en ministeries.

Een eerste inventarisatie onder gemeenten

Om het LOT-C inzicht te verschaffen in de vraagstukken die momenteel in gemeenten leven, heeft eind maart – in de periode van 22 maart tot en met 1 april – een (eerste) reeks interviews plaatsgevonden met burgemeesters van twintig gemeenten. Met hen is een half uur tot soms een klein uur telefonisch gesproken. Daarbij zijn zowel burgemeesters geïnterviewd van gemeenten waar in korte tijd veel inwoners met het coronavirus besmet raakten, als van gemeenten waar het aantal besmettingsgevallen tot nu toe beperkt is, maar de kans op een uitbraak desalniettemin bestaat. Met de reeks gesprekken is beoogd antwoord te geven op de volgende vraag:
Hoe hebben de burgemeesters de coronacrisis tot nu toe ervaren en wat zijn hun grootste zorgen?

In de gesprekken is ingegaan op de volgende thema’s:

• de crisisstructuur in de gemeente en de afstemming met de veiligheidsregio
• de afstemming met de gemeenteraad en het college
• de invulling van de burgervader- / burgermoederrol
• de communicatie richting de inwoners van de gemeente
• de rolopvatting van de gemeente in relatie tot burgerinitiatieven
• de voorziene problematiek voor de korte en langere termijn.
  

In deze rapportage wordt verslag gedaan van de bevindingen.

De impact van de coronacrisis op gemeenten. Eerste tussenrapportage: een maand na de uitbraak (2020)