Risicocommunicatie omvat voorlichting en communicatie over risico’s waaraan mensen kunnen blootstaan voordat zich een ramp voordoet. Risicocommunicatie heeft zowel een wettelijke als wetenschappelijke basis. 

Wettelijke basis

Volgens de Wet veiligheidsregio's draagt het bestuur van de veiligheidsregio er zorg voor dat de bevolking informatie wordt verschaft over de rampen en de crises die de regio kunnen treffen, over de maatregelen die zijn getroffen ter voorkoming en bestrijding of beheersing hiervan en over de daarbij te volgen gedragslijn. 

Het Besluitinformatie inzake rampen en crises beschrijft wat risicocommunicatie door veiligheidsregio’s omvat, onder andere:

• Risico’s: gegevens die inzicht verschaffen in de oorsprong, de omvang en de te verwachten gevolgen voor de bevolking of het milieu van een dergelijke ramp of crisis.
• Wijze van waarschuwen: gegevens over de wijze waarop de bevolking bij een ramp of crisis wordt gewaarschuwd, op de hoogte gehouden en beschermd.
• Handelingsperspectief: een beschrijving van de maatregelen die de bevolking bij een ramp of crisis dient te treffen om de schadelijke gevolgen ervan zoveel mogelijk te beperken en gegevens omtrent de te volgen gedragslijn.
• Aanvullende bepalingen risicocommunicatie door veiligheidsregio’s voor BRZO-inrichtingen, zoals: informatie over exploitant en BRZO-inrichting, een begrijpelijke toelichting op de activiteiten van de BRZO-inrichting, een aanduiding van het bevoegd bestuursorgaan voor verlening van de omgevingsvergunning en algemene gegevens over de aard van rampen (denk aan de mogelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu en beknopte gegevens voornaamste scenario’s).

Wetenschappelijke basis

De nieuw verschenen kennispublicatie Gedrag beïnvloeden met risicocommunicatie beschrijft welke wetenschappelijke inzichten gebruikt kunnen worden om te zorgen voor effectieve risicocommunicatie.
Zo wijst onderzoek uit dat burgers die goed op de hoogte zijn van risico's in hun omgeving zich veiliger voelen en beter reageren als er een ramp gebeurt.  

Goede risicocommunicatie zorgt voor realistische wederzijdse verwachtingen tussen overheid en samenleving en draagt bij aan de beoogde zelfredzaamheid van de bevolking. Vooral in de eerste minuten van een crisis zijn mensen op zichzelf en elkaar aangewezen. Dan is het van (levens-)belang dat men een gevaarlijke situatie kan herkennen, deze kan duiden en adequaat kan handelen. Daarnaast kan de primaire aandacht van hulpverleners bij aankomst hierdoor bij crises en rampen uitgaan naar die groepen in de samenleving die niet of verminderd zelfredzaam zijn.

Risicocommunicatie maakt deel uit van de communicatieketen, die de veiligheidsketen volgt:

Kernboodschappen

Voor veertien landelijke risico's zijn kernboodschappen ontwikkeld, die veiligheidsregio's en gemeenten kunnen gebruiken bij hun risicocommunicatie.

Interessante documenten

• Kennispublicatie Gedrag beïnvloeden met risicocommunicatie
• Risico- en Crisisbarometer (NCTV)
• Proefschrift Turning crisis into opportunity the influence of government and social environment