Circa een jaar geleden ben ik met schrijven van blogs (bloggen) begonnen. Mijn eerste blog 'Parkeerbeheer'[1] schreef ik naar aanleiding van een rit over de 'Autobahn' (Duitsland). Daar waren op talrijke plekken parkeerplekken overvol en vrachtwagens stonden geparkeerd op uitvoegstroken en vluchtstroken: gevaarlijk dus.

Centraal staan in mijn blogs, logischerwijs, onderwerpen op het gebied van transportveiligheid. Op basis van zaken die ik in mijn eigen leven mee maak of berichten die ik lees waarvan ik vind dat ze relevant zijn voor transport en de veiligheid ervan, bericht ik op deze wijze. Zo ook in deze blog waarin ik, aansluitend op mijn lectorale rede Transportveiligheid: ketensverbinden, netwerken smeden[2], inga op innovaties in de transportsector en de veiligheidsconsequenties ervan.

Ongeluk met betrokkenheid van een drone
Voor deze blog heb ik mijn inspiratie deels opnieuw opgedaan rijdend op de Autobahn. Op zondag 29 januari 2017 meldde WDR Eins: het eerste ongeluk op de Autobahn (de A99 nabij Germering) waarbij een drone was betrokken.[3] Drones, zo lijkt het, kennen ongekende mogelijkheden. Hulpdiensten onderzoeken de mogelijkheden van drones voor verkennen en meten van bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen, drones worden voor transportactiviteiten ingezet en ook worden drones gebruikt voor het monitoren van verkeersbewegingen. Maar zoals duidelijk zal zijn: drones kennen ook risico's.

Hyperlooprace
Ondertussen bereikte mij het bericht[4] dat het studententeam van de TU Delft in dit zelfde weekend de hyperlooprace, georganiseerd door Elon Musk (directeur van Tesla), had gewonnen. In het kort: het betrof een wedstrijd waarin teams van over de hele wereld capsules (vervoersmiddelen) hebben ontwikkeld waarmee door een vacuüm buis (in deze race van 1,25 km), bij voorkeur zo snel mogelijk, personen/goederen vervoerd kunnen worden. De TU Delft wist een snelheid te behalen van ruim 90 km/u. In langere buizen zouden snelheden nabij de geluidsnelheid (ruim 1200 km/u) gehaald kunnen worden. Natuurlijk dacht ik hierbij direct ook aan de veiligheid. Enkele van de eerste vragen die zo bij mij opkwamen: hoe is het menselijk lichaam tegen deze snelheden/versnellingen/vertragingen bestand? Hoe wordt het 'verkeer' en de onderlinge interacties geregeld? En tot slot, hoe kom je bij de plaats incident als hulpdiensten? Kortom, een mooie innovatie maar met terdege veiligheidsconsequenties.

En dan, na een behoorlijke rit over de Autobahn en aangekomen in Nederland, de berichtgeving over het gebrek aan cyber security dat de moderne auto bedreigt, zo blijkt uit onderzoek door Herbert Leenstra bij de Cyber Security Academy.[5] Vanaf april 2018 moeten alle nieuw gefabriceerde auto's in Europa 'connected' zijn door de introductie van Emergency call (E-call). Connected cars, waaronder autonoom rijdende auto's, communiceren constant met hun omgeving. Deze rijdende computers zijn echter niet ontworpen om hackers buiten te houden. "Het onderzoek laat zien dat hackers op diverse manieren het ICT-systeem van de auto kunnen binnenkomen. Het entertainmentsysteem geeft nu bijvoorbeeld toegang tot het motorsysteem, terwijl er eigenlijk geen enkele reden is voor zo'n verbinding. Nu de huidige generatie auto's verbonden is met het internet, kunnen hackers ook via het internet diverse systemen van auto's hacken." Eerder blogde ik zelf ook al beveiligingsissues in de transportsector waarin ik aangaf dat het high alert is voor de transport security.[6] Daarnaast vraag ik me ook nog af welke gevolgen dergelijke vervoersconcepten, zoals connected driving en E-call hebben voor de ruimtelijke ordening en incidentbestrijding. E-call op zichzelf heeft zeker wel voordelen voor de veiligheid: snelle en adequate alarmering in geval van incidenten. Kortom, ook hier is sprake van een innovatie in de transportsector met grote veiligheidsconsequenties. 

Innovaties in het transportdomein
En zo zullen er nog talrijke innovaties in het transportdomein volgen/gaande zijn[7] waarvan de veiligheidsconsequenties navenant groot zullen zijn. En dat niet alleen in termen van de risicobeheersing (het voorkomen van ongevallen) maar zeker ook voor de incidentbestrijding. Niet voor niks zijn er vanuit de Veiligheidsregio Haaglanden enkele weken geleden enkele specialisten op het gebied van technische hulpverlening naar de Verenigde Staten geweest om zich te verdiepen in de ins and outs van de Tesla (battery pack) en de brandbestrijding ervan. Specialisten uit het Rotterdamse (Gezamenlijke Brandweer) hebben training gevolgd in Frankrijk om te zien en ervaren wat er gebeurt bij een brandende waterstof auto[8] met prachtig videomateriaal (zo zag ik via Twitter). Brandweer Amsterdam-Amstelland heeft in 2014 testen gedaan naar accubranden bij elektrische voertuigen.[9] Diverse bedrijfsbrandweren hebben expertise wat betreft incidentbestrijding met LNG (Shell, Gezamenlijke Brandweer). Het IFV heeft onderwijs- en kennisdocumenten ontwikkeld en in beheer op het gebied van alternatieve brandstoffen (LNG, elektrische voertuigen).

Kennis over veiligheid van innovaties
Ik constateer dat de kennis over veiligheid van innovaties in het algemeen en rondom alternatieve brandstoffen in het bijzonder in ontwikkeling is en tegelijkertijd ook nog beperkt aanwezig is. Dat brengt mij er toe op te roepen onze krachten te (blijven) bundelen, ofwel ketens verbinden en netwerken smeden. Enerzijds om te weten wat er op de veiligheidsregio's afkomt aan innovaties in de transport- en infrasector. En om te weten waar veiligheidsregio's en bedrijfsbrandweren zelf energie instoppen. Anderzijds om binnen Nederland (en liefst internationaal) op eenduidige en onderbouwde wijze uniforme landelijke handelingsperspectieven als veiligheidsregio's gereed te hebben voor dit soort innovaties. Dat betekent dat we als lectoraat Transportveiligheid de energie in de veiligheidsregio's op dit soort dossiers moeten benutten en bundelen, zonder dat we dit soort regionale initiatieven frustreren. Aan de andere kant vraagt dit ook van de veiligheidsregio's (en bedrijfsbrandweren) om kenbaar te maken waar zij hun energie op richten zodat we van elkaar weten wat we doen en waarom en bedenken waar we elkaar verder mee kunnen helpen.


Nils Rosmuller, lector Transportveiligheid

[1] http://www.gevaarlijkelading.nl/blog/parkeerbeheer

[2] http://www.ifv.nl/kennisplein/Documents/20130322-IFV-TNO-Lectorale-rede-Nils-Rosmuller-ketens-verbinden.pdf

[3] http://m.faz.net/aktuell/gesellschaft/ungluecke/drohne-verursacht-unfall-auf-autobahn-a99-in-oberbayern-14792266.html

[4] http://nos.nl/artikel/2155681-hyperlooprace-winnen-is-prachtig-musk-was-onder-de-indruk.html

[5] http://www.delftopzondag.nl/nieuws/algemeen/83403/gebrek-aan-cyber-security-bedreigt-de-moderne-auto

[6] http://www.ifv.nl/kennisplein/transportveiligheid/nieuws/transport-security-high-alert

[7] Eerder blogde ik al over nieuwe brandstoffen zoals (liquified natural gas (LNG)) en elektrische voertuigen. Waterstof (H2) kan aan dit rijtje van 'nieuwe' brandstoffen toegevoegd worden, en waarmee ook de incidentbestrijding weer zijn eigen specialties zal kennen. Zie onder meer:
http://www.ifv.nl/kennisplein/Documents/20160926-BA-Brandweeroptreden-bij-incidenten-met-moderne-voertuigen.pdf

[8] http://www.brandenbrandweer.nl/inzet-bij-een-waterstofauto-stof-tot-nadenken

[9] Brand en Brandweer oktober 2014