Net voor het weekend was het weer raak. De NOS berichtte op vrijdag 26 augustus op basis van een brief van de gemeente Utrecht over de vervoersaantallen: “dat in 2015 door het stationsgebied en over het traject Houten-Utrecht circa 2000 wagons met brandbare gassen zijn vervoerd. Dat is drie keer zoveel als is toegestaan. Op trajecten waar zulke transporten helemaal niet zijn toegestaan, passeerden zo'n 1700 wagons met lpg”.

Eind mei waren er dito berichten in de media over de vervoersaantallen op de Brabantroute. Naar aanleiding van die media-attentie blogde ik op de website Gevaarlijke Lading dat het vervoer van gevaarlijke stoffen op het spoor wel erg versnipperd is, waardoor sturing op risico’s vooraf, dus risicobeheersing, amper plaatsvindt.

De realisatiecijfers komen ook voor Utrecht een jaar na dato beschikbaar. Pas nu blijkt, zoals ook in bovengenoemde NOS-berichtgeving, dat vervoersaantallen van wagons met gevaarlijke stoffen fors boven de afgesproken hoeveelheden liggen. De reactie van de verantwoordelijk staatsecretaris Dijksma vind ik ook nu weer teleurstellend: het bedrijfsleven wordt aangesproken op het nemen van zijn verantwoordelijkheid (mei 2016, over Brabantroute) en ze acht de situatie niet onverantwoord (augustus 2016, over Utrecht). Het zal duidelijk zijn: dit systeem van monitoring van het aantal vervoerde wagons met gevaarlijke stoffen en dergelijke reacties dragen niet bij aan de veiligheid.

Tot zover het probleem. Tijd voor oplossingen. Er zijn twee zaken die ik als lector Transportveiligheid voorstel. Ten eerste: bekijk nu eens goed hoe het zover heeft kunnen komen in plaats van negatieve headlines die het vervoer van gevaarlijke stoffen en daarmee de BV Nederland geen goed doen. Ten tweede: benoem een landelijk spoorveiligheidsregisseur (à la de landelijk tunnelregisseur, zoals we die al jaren kennen rondom veiligheid en wegtunnels in Nederland). Een dergelijke regisseur zal zich moeten richten op vervoersprognoses (dus vooraf) in plaats van ‘verantwoording’ op basis van monitoringcijfers achteraf.

Een spoorveiligheidsregisseur is verantwoordelijk voor het tijdig verstrekken en analyseren van informatie, evalueert bovengenoemde situaties en komt met maatregelen. Daarmee kan op veiligheid gestuurd worden en daar hebben bedrijven, gemeenten, veiligheidsregio’s en omwonenden echt iets aan.


Nils Rosmuller, lector Transportveiligheid