Het begrip zelfredzaamheid omvat 'de vermogens en handelingen van burgers om incidenten, en de nasleep ervan, zelfstandig dan wel met behulp van anderen zoveel mogelijk te voorkomen en/of beheersen'. In dit dossier vindt u nieuws, publicaties met betrekking tot het thema zelfredzaamheid, voorbeelden van incidenten, informatie over wetgeving en links naar relevante websites.
ZelfredzaamheidVerminderd zelfredzamenBurgerhulpverleningBeeldmateriaalMeer informatie?
Zelfredzaamheid heeft betrekking op het gedrag van de getroffenen van een incident en is daarom te onderscheiden van de begrippen redzaamheid en burgerparticipatie.
Verschillende factoren zowel voor, tijdens als na een incident, ramp of crisis beïnvloeden de mate van zelfredzaamheid van burgers. Denk hierbij aan de mate van zelfredzaamheid van burgers in de dagelijkse situatie, persoonlijke kenmerken en de sociale en fysieke omgeving waarin burgers zich bevinden.
In de visie Bevolkingszorg op orde 2.0 (2014) is een verschuiving te zien in de rol van de overheid met betrekking tot de zelfredzaamheid van burgers. De overheid gaat uit van de verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van burgers maar geeft zichzelf een expliciete taak ten aanzien van de zorg voor verminderd zelfredzamen ten tijde van een ramp of crisis. De brand in seniorenflat 'de Notenhout' in Nijmegen (2015), de stroomstoring in het VUmc (2015) en de brand in verzorgingstehuis 'Nieulande' in Krabbendijke (2016) zijn voorbeelden van incidenten die de aandacht vestigen op verminderde zelfredzaamheid van burgers.
De kennispublicatie Verminderd zelfredzamen ten tijde van rampen en crises: de overheid een zorg? (2018) geeft naar aanleiding van onderzoek inzicht in verschillende categorieën verminderd zelfredzamen, voorziet in voorbeelden van verschillende initiatieven die door Veiligheidsregio's zijn ingezet en beschrijft zowel mogelijkheden als dilemma's voor de overheid met betrekking tot de zorg voor verminderd zelfredzamen ten tijde van rampen en crises. Hierbij is het van belang dat de mate van (verminderde) zelfredzaamheid afhankelijk is van het type crisis, de fase van een crisis en externe factoren (o.a. het sociale netwerk en de woonsituatie van burgers).
Aan het inzetten van burgers bij hulpverlening zitten voor- en nadelen. In de kennispublicatie Aansprakelijkheid bij burgerhulpverlening (2018) vindt u meer informatie over de mogelijke juridische consequenties van de inzet van burgers bij hulpverlening
Naast de informatie in de dossiers op het Kennisplein organiseert het IFV gedurende het jaar verschillende kennisevents. Mocht u inhoudelijke vragen hebben of informatie in dit dossier missen, dan kunt u altijd contact met ons opnemen via het onderstaande contactformulier.
