19 maart 2020
In opdracht van het Veiligheidsberaad hebben het IFV en Crisisplan onderzoek gedaan naar de gevolgen en aanpak van ‘ongekende crises’. Hierbij valt te denken aan een grootschalige cyberverstoring, de uitbraak van (nieuwe) infectieziekten of de gevolgen van extreem weer. Het onderzoek concentreert zich op maatschappelijke ontwrichting als mogelijk effect van een dergelijke crisis. “Om de kans op maatschappelijke ontwrichting zo klein mogelijk te houden adviseren wij de veiligheidsregio’s te investeren in verschillende vormen van veerkracht”, aldus lector Crisisbeheersing Menno van Duin.
Onze samenleving is kwetsbaar voor verstoringen. Door de toenemende verwevenheid en complexiteit van kritieke systemen kunnen kleine verstoringen grote effecten hebben op verschillende sectoren tegelijkertijd. "De overheid bereidt zich voor op vele soorten crisisscenario's, maar wat nu als het scenario anders is en misschien wel groter is dan verwacht? Als er zelfs maatschappelijke ontwrichting kan ontstaan? Wij hebben onderzocht wat de oorzaken, dynamiek en effecten van maatschappelijke ontwrichting zijn en hoe veiligheidsregio's zich daarop het beste kunnen voorbereiden. Dit hebben we gedaan aan de hand van een fictief cyberscenario", vertelt Arjen Boin van Crisisplan.
De onderzoekers stellen dat de aanpak die tijdens 'gewone' crises doorgaans werkt averechts kan werken wanneer sprake is van maatschappelijke ontwrichting. Van Duin: "Maatschappelijke ontwrichting vraagt om een gezamenlijke, specifieke aanpak door lokale, regionale en landelijke overheden. Het is een aanpak die op veerkracht is gebaseerd. We hebben drie vormen van veerkracht onderscheiden: bestuurlijke veerkracht, institutionele veerkracht en maatschappelijke veerkracht. Overigens kunnen deze vormen van veerkracht breder, dus niet alleen bij dreigende ontwrichting, waardevol zijn."
De onderzoekers doen de volgende aanbevelingen aan de veiligheidsregio's om de veerkracht te versterken:
Versterken van veerkracht. Naar een gezamenlijke aanpak van ongekende crises
