25 november 2020
De containercalamiteit in het Waddengebied, de stankoverlast in Alblasserdam en de KPN-storing hebben meer gemeen dan op het eerste gezicht misschien doet vermoeden. Maar uit alle drie de casus spreekt de urgentie van bovenregionale samenwerking. Dit thema, bovenregionale samenwerking, is één van de rode draden in het vandaag verschenen jaarboek 'Lessen uit crises en mini-crises 2019.'
In het jaarboek worden in totaal vijftien bijzondere Nederlandse gebeurtenissen beschouwd, waaronder ook de tramaanslag in Utrecht, de vermeende kaping op Schiphol en de cyberaanval op de Universiteit Maastricht. "Crises zijn van alle tijden, maar bovenregionale crises zijn vooral van deze tijd", vertellen de samenstellers van het jaarboek Vina Wijkhuijs en Menno van Duin van het lectoraat Crisisbeheersing. "Dat komt onder andere doordat het gebruik van sociale media ingeburgerd is geraakt. Toen wij acht jaar geleden deze reeks begonnen, waren sociale media en het effect dat daarmee bereikt kan worden nog een nieuw verschijnsel. Dat in 2012 zoveel jongeren naar aanleiding van een Facebookbericht zich in Haren verzamelden, had bijna niemand verwacht. Inmiddels weten we dat via sociale media grote groepen vrijwilligers of demonstranten uit het hele land kunnen worden gemobiliseerd, zoals het geval was bij de containercalamiteit."
De KPN-storing die tot gevolg had dat het noodnummer 112 tijdelijk niet bereikbaar was, is een duidelijk voorbeeld van een crisissituatie die het regionale niveau oversteeg en waarbij samenwerking tussen veiligheidsregio's en het Rijk van belang was. Maar ook bijvoorbeeld cybercriminaliteit en ondermijnende drugscriminaliteit overstijgen het lokale en regionale. De crisissituaties vandaag de dag hebben steeds vaker een nationale of zelfs internationale dimensie. Wijkhuijs: "Met de rampvlucht MH17, de vluchtelingencrisis en nu de coronacrisis is in het tweede decennium van deze eeuw de wereld eigenlijk kleiner geworden. Neem ook de klimaatverandering en de protesten die wereldwijd plaatsvinden om daar iets aan te doen. Het betekent dat een effect of resultaat alleen door een gezamenlijke inspanning kan worden bereikt." Van Duin: "Op lokaal niveau blijft natuurlijk de rol van de burgemeester als boegbeeld van belang en wordt er tegenwoordig misschien wel meer van hen verwacht om duiding en uitleg te geven."
De presentatie van het jaarboek vond deze keer online plaats, waarvoor bijna 700 deelnemers zich hadden aangemeld. Lector Crisisbeheersing Menno van Duin sprak van een corona-paradox. "Terwijl velen van ons zich bezighouden met de coronacrisis, blijkt de belangstelling voor meer alledaagse crisissituaties ongekend groot. Dit aantal deelnemers hadden wij nooit in de congreszaal van het IFV kunnen ontvangen. Dat geeft te denken hoe in de toekomst dit soort kennissessies te organiseren."
Tijdens het webinar werd het eerste exemplaar van het jaarboek in ontvangst genomen door burgemeester Out van Assen. Verder kwamen Erica Slump, hoofdingenieur-directeur bij Rijkswaterstaat, Nick Bos, vicevoorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Maastricht, en Erwin Muller, hoogleraar en decaan aan de Universiteit Leiden aan het woord. IJle Stelstra, algemeen directeur IFV, sloot de bijeenkomst af.
Klik hier om het webinar terug te kijken.
Lessen uit crises en mini-crises 2019 is geschreven voor bestuurders en professionals werkzaam op het terrein van crisisbeheersing en veiligheidsmanagement. De publicatie is uitgebracht bij Boom uitgevers Den Haag en is te bestellen via onze webshop.
