Onderzoek

​Onderwerp onderzoek

Hans Hazebroek (hans.hazebroek@ifv.nl)

​Onderwerp onderzoek

Gedragsinterventies senioren

Margo Karemaker (margo.karemaker@ifv.nl)

​Onderwerp onderzoek

Bekleed meubilair

René Hagen (rene.hagen@ifv.nl)

Het project betreft de volgende 3 aspecten:

1. De uitvoering van de in oktober 2018 afgesloten nieuwe samenwerkingsovereenkomst die loopt tot oktober 2020. Doel van de samenwerking is 1) het samen optrekken om de juiste oplossing voor het voldoen vaan de FEU-testnormen te realiseren (waaronder het begeleiden van de pilot) , 2) om andere producenten en leveranciers te overtuigen en te ondersteunen hun producten ook aan deze testnormen te laten voldoen en 3) om impressietesten uit te voeren met de beklede meubelen die onder de piot vallen.
2. Overleg en het organiseren van een symposium, met betrokken ministerie s, organisaties, meubelindustrie en leveranciers om industrie en leveranciers te ondersteunen hun meubels en matrassen brandveiliger te maken.
3. Afstemming met de FEU Europese Commissie (DG GROW) en leden van het Europees Parlement, alsmede overleg met o.a. EFIC (de Europese branchevereniging voor meubel[fabrikanten).

​Onderwerp onderzoek

Lieuwe de Witte (lieuwe.dewitte@ifv.nl)

Vergelijking fatale woningbranden en reddingen

Rijk van den Dikkenberg (rijk.vandendikkenberg@ifv.nl)

Validatie basisprincipes van brandbestrijding

Rijk van den Dikkenberg (rijk.vandendikkenberg@ifv.nl)

De basisprincipes van brandbestrijding (voorheen: Hernieuwde kijk op brandbestrijding) worden op dit moment in een aantal regio's toegelicht en verschillende regio's gebruiken de basisprincipes bij de bestrijding van (binnen)branden. Om na te gaan of de principes praktisch toepasbaar zijn en of er mogelijk wijzigingen noodzakelijk zijn, worden incidenten waarbij deze basisprincipes zijn toegepast nader onderzocht.

Zonnepanelen

Jaap Molenaar (jaap.molenaar@ifv.nl)

​​Er is binnen de brandweer nog veel onduidelijk hoe er met zonnepanelen moet worden omgegaan, zowel in de vergunningverlening als in de advisering naar bedrijven, gemeenten en burgers maar ook bij incidentbestrijding.
Het project start met het in kaart brengen van de vragen die breed (van proactie tot nazorg) binnen de brandweer leven. Ook worden in deze stap ervaringen gedeeld rond vergunningverlening en incidenten. De input is geleverd door collega’s uit 16 veiligheidsregio’s en wordt geclusterd en zo concreet mogelijk gemaakt. Om het geheel overzichtelijk te houden is er qua PV-systemen (PV is de afkorting van Photo Voltaic) gekozen voor de volgende indeling: zonneparken, indaksystemen, opdaksystemen.
De tweede stap is om in samenspraak met leveranciers en installateurs duidelijkheid te krijgen op het gebied van voorschriften, risico’s op het ontstaan van incidenten, risico’s voor het brandweerpersoneel en vanuit de techniek uitvoerbare veiligheidsmaatregelen. De outcome van deze stap is naar verwachting de eerste aanzet tot handelingsperspectieven en informatiebladen voor de verschillende doelgroepen.
In de laatste stap worden de concrete producten ontwikkeld zoals:

• Factsheet voor burgers die geïnteresseerd zijn in het laten installeren van een PV-systeem en tevens te gebruiken bij activiteiten op het terrein van brandveilig leven.
• Factsheet voor het bedrijven die een PV-systeem willen laten aanleggen.
• Handreiking voor risicobeheersing rond vergunningverlening.
• Handreiking voor repressief optreden.
• E-module over zonnepanelen waarin de opbouw, risico’s en handelingen bij incidenten worden uitgelegd.

Karin Dangermond (karin.dangermond@ifv.nl)

Eén van de vijf onderzoekslijnen binnen Brandweerkunde is Organisatie en cultuur. Dit promotieonderzoek naar de belemmerende en stimulerende aspecten van de door repressieve brandweermensen ervaren brandweercultuur bij het verwerken van heftige gebeurtenissen sluit niet alleen goed aan bij deze onderzoekslijn, maar ook bij de binnen de brandweer groeiende aandacht voor het geestelijk welzijn van brandweermensen. Zo is er steeds meer aandacht voor PTSS en zijn er initiatieven om de veerkracht/mentale weerbaarheid van brandweermensen te ondersteunen, zoals blijkt uit het recentelijk geopende Steunpunt Brandweer. De cultuur die bij de brandweerorganisatie aanwezig is, heeft vanzelfsprekend invloed op het geestelijk welzijn en dus functioneren van brandweermensen. Binnen en buiten de brandweer heerst echter een (stereotype) beeld van wat deze cultuur precies inhoudt, onduidelijk is of dit beeld klopt. Een wetenschappelijke onderbouwing is er niet, sociaal wetenschappelijk onderzoek naar deze cultuur ontbreekt. Het promotieonderzoek, dat in samenwerking met de Universiteit voor Humanistiek wordt uitgevoerd, biedt een eerste, verdiepend inzicht in die cultuur.

Hans Hazebroek (hans.hazebroek@ifv.nl)

In de praktijk blijkt rookverspreiding in woongebouwen met inpandige gangen anders te verlopen dan dat we op basis van de brandpreventieve voorzieningen zouden veronderstellen. Vaak (b)lijkt het in de praktijk noodzakelijk om grote woongebouwen totaal te ontruimen vanwege grote rookontwikkeling die veroorzaakt is door een beperkte brand. Daarnaast weten we nog niet goed wat het effect is van de inzet(mogelijkheden) van de brandweer op de rookverspreiding en welke inzet van de brandweer, gelet op de rookverspreiding, het meest effectief is.

De doelstelling van dit onderzoek is het in kaart brengen van rookverspreiding en overlevingscondities bij brand en brandbestrijding in een woongebouw met inpandige gangen/corridors. Uitgangspunt daarbij is een (standaard) brand (vermogen, vuurlast en rookproductie) en scenario (nachtelijke situatie van bewoning in woongebouwen) dat representatief is voor de woninginrichting in veel woongebouwen in Nederland.

De hoofdvraag voor dit onderzoek is:
Wat is het effect van rookverspreiding bij een brand in een woongebouw met inpandige gangen en kan rookverspreiding beperkt worden door middel van technische (brandpreventieve) voorzieningen en de inzettactiek van de brandweer?

In experimenten wordt onderzocht wat de werkelijke effecten zijn van specifieke brandpreventieve maatregelen en veranderde bouwmaterialen in complexere gebouwen op de rookverspreiding en het brandverloop. Op basis van de uitkomsten van de experimenten kunnen onderbouwde beleidsuitgangspunten worden geformuleerd voor de brandveiligheid in dit soort complexere gebouwen en de tactiek van het brandweeroptreden bij incidenten in die gebouwen.

Zie voor meer info ifv.nl/rookverspreiding

Rijk van den Dikkenberg (rijk.vandendikkenberg@ifv.nl)

In praktijktesten voor een onderzoek naar de offensieve buiteninzet (OBI) is gebleken dat de methode voor rookgaskoeling het optreden van de inzetploeg kan beïnvloeden. Tijdens de fase van rookgaskoeling wordt de directe omgeving van de inzetploeg gekoeld, maar blijkt dat de temperatuur in de ruimte achter de ploeg weer op kan lopen. Daardoor kunnen zij ingesloten raken. Verder kan de rookgaskoeling onbedoeld een negatief effect hebben op eventuele slachtoffers in de ruimte.

Om rookgaskoeling veilig te kunnen toepassen is het nodig meer inzicht te krijgen in het effect van de 'standaardmethode' op de omgevingscondities in het gebouw waarin de inzetploeg en/of eventuele slachtoffers zich bevinden. Daarnaast is meer inzicht nodig in andere methoden dan de 'standaardmethode' voor rookgaskoeling.

Het doel van het onderzoek is tweeledig.

• Toetsen of de huidige 'standaardmethode' van rookgaskoeling voldoende doeltreffend en veilig is.
• Onderzoeken of andere methoden van rookgaskoeling, zoals bijvoorbeeld toegepast in het buitenland, een doeltreffend en veilig alternatief zijn.

De Brandweeracademie werkt in dit onderzoek nauw samen met brandweermensen uit het veld.

Dit project is onderdeel van het project Toepassen kwadrantenmodel.

Rijk van den Dikkenberg (rijk.vandendikkenberg@ifv.nl)

De praktijkexperimenten worden uitgevoerd tijdens drie onderzoeksdagen (een pre-testdag en twee onderzoeksdagen). De experimenten worden uitgevoerd in een stenen gebouw. Het gebouw heeft een L-vorm, waarbij het langste gedeelte ongeveer 30 meter bedraagt (dit moet namelijk langer zijn dan de worplengte van de straal). De vuurhaard bevindt zich in het korte gedeelte, waardoor de straal de vuurhaard niet rechtstreeks kan raken. De parameters zijn in ieder geval temperatuur van de rookgaslaag en de ervaren hitte (stoomvorming) door de inzetploeg. De technieken die gebruikt worden zijn de 3D-methode die in Nederland onderwezen wordt en de ‘Amerikaanse-methode’ waarbij ook de wanden en plafonds worden natgemaakt. Tot slot wordt ook het waterverbruik gemeten.

Dit project is onderdeel van het project Toepassen kwadrantenmodel.

Thijs Geertsema (thijs.geertsema@ifv.nl)

​De afgelopen jaren komen er steeds meer ‘moderne’ blusmiddelen op de markt. Het is echter (deels) onduidelijk wat het werkingsprincipe van deze blusmiddelen is bij brandbestrijding. Ook is niet altijd geheel helder in welke incidentscenario’s en in welke mate deze middelen een bijdrage leveren aan de brandbestrijding, of binnen welke tactiek of werkmethode deze toepasbaar zijn. Inmiddels maken verschillende regio’s al wel gebruik van deze moderne blusmiddelen.

Het lectoraat stelt zich daarom de vraag of het mogelijk is om (met hulp van de regio’s) meer te leren over moderne blusmiddelen. Binnen het onderzoek wordt gekeken naar drie groepen blusmiddelen, namelijk watergedragen additieven, aerosol generatoren en schuimsystemen met diverse schuimvormende middelen.

Het doel van het onderzoek is kennisontwikkeling waardoor regio’s ondersteund worden met praktisch toepasbare kennis, een handelingsperspectief en kaders over moderne blusmiddelen. Dit doel kan worden behaald door:
> Het verzamelen en samenvatten van beschikbare kennis en literatuur.
> Het verzamelen en analyseren van casussen waarin de blusmiddelen zijn toegepast.
> Het leren van elkaars ervaringen met de blusmiddelen binnen de regio’s door middel van actieleren en binnen een community of practice (CoP).
> Het onderzoeken van de werking van de blusmiddelen in specifieke situaties.

​Onderwerp onderzoek

​Karin Dangermond (karin.dangermond@ifv.nl)

Ten behoeve van het oefenen met de Hernieuwde kijk op brandbestrijding is het van belang om realistische casussen te verzamelen. Deze verzameling casussen wordt gebundeld in een casuïstiekboek. Eerder verschenen publicaties met casuïstiek uit brandonderzoek hadden betrekking op: trends om van te leren (2017), brandveilig leven (2016) en repressie (2015). Eén van de thema’s is rookgasontbranding.

​Onderwerp onderzoek

​Hans Hazebroek (hans.hazebroek@ifv.nl)

Hans Hazebroek (hans.hazebroek@ifv.nl)

Dit onderzoek is een vervolg op het in 2015 gepubliceerde rapport 'Situationele commandovoering bij de brandweer'. Daarin wordt onder andere geconcludeerd dat voor een effectief brandweeroptreden de kenmerken van een grootschalig incident zouden moeten bepalen hoe de brandweer zijn organisatiestructuur inricht. Het doel van dit nieuwe onderzoek is om inzicht te verkrijgen in deze kenmerken, zoals:

• de hoeveelheid van incidenten die vragen om grootschalig brandweeroptreden
• wat zijn precies de kenmerken van deze incidenten (omvang, type incident, omgeving, aantal en soort getroffenen et cetera)
• welke technieken, tactieken en hoeveelheid/soort materieel heeft de brandweer ingezet bij de bestrijding
• hoe en door wie zijn besluiten genomen over de inzet van eenheden.

Vanaf januari 2016 worden alle incidenten waarbij vier tankautospuiten en/of één of meer basis- of specialistische pelotons worden ingezet opgenomen in een database. Deze wordt gevuld aan de hand van beschikbare informatie uit P2000, databases als de BAG en (geverifieerde) informatie uit (social) media.

Wekelijks wordt het meest interessante incident bepaald, waar verdiepingsonderzoek naar plaats gaat vinden. De eerste bevelvoerder en OvD die bij dat incident betrokken zijn geweest, worden via de betreffende regio benaderd met het verzoek om mee te werken aan het onderzoek. Hun wordt gevraagd een enquête in te vullen, waarna op basis van de gegevens uit de enquête een telefonisch interview plaatsvindt. 

Naar verwachting levert dit onderzoek zowel kwantitatief als kwalitatief meer inzicht op in grote incidenten, de wijze waarop de brandweer deze bestrijdt en de elementen die in de praktijk relevant zijn voor besluitvorming. Met dit inzicht kan lesstof verbeterd worden, kan de theorie van situationele commandovoering getoetst worden, worden belangrijke data verkregen voor beleidsvorming en kunnen tot slot speerpunten gevonden worden voor vervolgonderzoek over commandovoering.

Belangrijkste betrokkenen zijn de 25 brandweerkorpsen en de bevelvoerders en OvD's die hebben opgetreden bij de incidenten die nader worden onderzocht.

​Onderwerp onderzoek

​Specialisme Natuurbrandbeheersing (GBO-SO)

​Ester Willemsen (ester.willemsen@ifv.nl)

​Gezamenlijke aanpak ongekende crises

​Menno van Duin, lector crisisbeheersing

In opdracht van het Veiligheidsberaad (raad van de voorzitters van de 25 veiligheidsregio’s) doet het lectoraat Crisisbeheersing onderzoek naar de gezamenlijke aanpak van ‘ongekende crises’. Te denken valt aan de gevolgen van een grootschalige digitale ontwrichting, de uitbraak van (nieuwe) infectieziekten en de gevolgen van extreem weer.

De centrale vraag luidt: Wat zijn de effecten van langdurige ontwrichting van de maatschappij, hoe zijn veiligheidsregio’s en Rijksoverheid hierop voorbereid en hoe kan dit beter?

Daarbij kijken we in het bijzonder naar de volgende vijf dimensies: veerkracht, herstelvermogen, netwerksamenleving, continuïteit openbaar leven en continuïteit openbaar bestuur.

​Informatiemanagement bij crises: een verrijking?

​Laurens van der Varst, senior onderzoeker crisisbeheersing

Met dit onderzoek wordt beoogd duiding te geven aan de organisatie van het informatiemanagement. Hoe wordt de huidige organisatie van het informatiemanagement door betrokkenen ervaren? De centrale vraag van het onderzoek luidt: Hoe is de huidige organisatie van het informatiemanagement te duiden?

Daarbij belichten we ontwikkelingen in informatiemanagement, kijken aan de hand van analyse van 10 crisissituaties naar het gebruik van LCMS en brengen de ervaringen met informatiemanagement onder informatiefunctionarissen en operationeel leiders in beeld.

Lessen uit crises en mini-crises 2018

Vina Wijkhuijs (vina.wijkhuijs@ifv.nl)

Zoals elk jaar zal het lectoraat Crisisbeheersing ook in 2019 een jaarboek samenstellen in de reeks ‘Lessen uit crises en mini-crises’. Deze keer met bijzondere gebeurtenissen uit 2018. Gebeurtenissen die zeer waarschijnlijk aan bod zullen komen zijn: de stroomstoring op Schiphol, het diploma-debacle bij het VMBO Maastricht, het Stint-ongeval in Oss, het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het protest tegen het afschieten van edelherten in de Oostvaardersplassen.

Burgerbeleving NL-Alert

Vina Wijkhuijs (vina.wijkhuijs@ifv.nl)
Marije Bakker (marije.bakker@ifv.nl)

Flexibiliteit van GRIP

Vina Wijkhuijs (vina.wijkhuijs@ifv.nl)

Enkele jaren geleden heeft het lectoraat Crisisbeheersing onderzoek gedaan naar de mate waarin en de wijze waarop (over de jaren 2010 t/m 2014) van GRIP gebruik werd gemaakt. De resultaten van dat onderzoek zijn beschreven in de publicatie De flexibiliteit van GRIP (Van Duin & Wijkhuijs, 2015). Inmiddels zijn we enkele jaren verder en zien wij dat bij verschillende kritieke gebeurtenissen nieuwe flexibele vormen van GRIP worden toegepast. Voor het lectoraat is dit reden om opnieuw onderzoek te doen naar het gebruik van GRIP.

​Doel onderzoek
​In beeld brengen wat er van andere landen geleerd kan worden over fysieke veiligheidsaspecten van de energietransitieHet gaat daarbij om een verkennende studie, waarbij we een eerste beeld willen krijgen van welke risico’s gezien worden en aan welke maatregelen gedacht wordt.

Hiertoe zijn de volgende hoofd- en deelvragen geformuleerd:

1. Welke fysieke veiligheidsrisico’s zijn internationaal gezien geïdentificeerd die samen hangen met de energietransitie en meer specifiek met:
   - de komst van nieuwe energiebronnen en -energiedragers (zoals zonne-energie, geothermie, biomassa, waterstof en batterijen)
   - de toepassing van deze nieuwe energiebronnen en -energiedragers in duurzame gebouwen en duurzaam materiaalgebruik in deze gebouwen
2. Welke maatregelen zijn internationaal gezien geïdentificeerd om de fysieke veiligheidsrisico’s van bovengenoemde energiebronnen, energiedragers en duurzame gebouwen te voorkomen, beperken of bestrijden, en waarom juist deze maatregelen?
3. Welke consequenties zijn er internationaal gezien bekend voor de brandweer als het gaat om het voorkomen, beperken en bestrijden van fysieke veiligheidsrisico’s die de energietransitie met zich mee brengt.

Onderzoeksmethode
Het onderzoek is uitgevoerd via twee sporen. Enerzijds is via een verkennende literatuurstudie informatie verzameld over de drie hierboven genoemde onderzoeksvragen. Verkennend houdt in dat er in een beperkt tijdsbestek (2 dagen per energiebron/energiedrager/toepassing in duurzaam bouwen) via internet gezocht is naar relevante informatie. Daarnaast is informatie verzameld via een korte vragenlijst.

Verwachting van het resultaat
Rapportage met daarin de belangrijkste risico’s, maatregelen voor risicobeheersing en maatregelen voor crisisbeheersing, zoals deze wordt benoemd in internationale literatuur.

Betrokkenen
Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met Oostkracht10

Margreet Spoelstra (margreet.spoelstra@ifv.nl)

​Op 1 januari 2021 treedt verwachting de Omgevingswet met bijbehorende besluiten in werking. De invoering van de Omgevingswet wordt gezien als de grootste wetswijziging sinds de herziening van de Grondwet in 1848. Deze wetgevingsoperatie heeft diverse gevolgen voor de veiligheidsregio’s en daarmee ook voor het IFV als ondersteunend instituut van deze veiligheidsregio’s.

De Omgevingswet biedt veiligheidsregio’s de kans om samen met andere overheden een gezonde en veilige leefomgeving te realiseren en in stand te houden. Het IFV ziet de komst van deze nieuwe wet dan ook als een grote kans en uitdaging op zowel inhoudelijk als procesmatig terrein. Het IFV wil zich dan ook volledig inzetten om invulling te geven aan inhoudelijke uitwerking van actuele thema’s binnen het veranderende Omgevingsrecht en de kennis en vaardigheden die daarvoor nodig zijn voor de veiligheidsregio’s beschikbaar te maken. Én om mee te sturen in de landelijke ontwikkeling van het Digitaal Stelsel Omgevingswet, zodat de informatievoorziening voor de veiligheidsregio’s is geborgd.

Inmiddels is er binnen de veiligheidsregio’s vooruitlopend op de invoering van het nieuwe Omgevingsrecht een keur aan activiteiten gestart om de implementatie van de nieuwe wetgeving in 2021 soepel te laten verlopen. Ook binnen het IFV zijn er op verschillende fronten activiteiten ontplooid.

Om de veiligheidsregio’s optimaal te kunnen ondersteunen bij de implementatie van het nieuwe Omgevingsrecht heeft het IFV voorliggend ondersteuningsprogramma opgesteld. Met dit programma wordt een samenhangend pakket van producten en activiteiten aangeboden aan het veld, zijnde de veiligheidsregio’s. Het programma is tot stand gekomen op basis van input vanuit het IFV en vanuit de veiligheidsregio’s.

Margo Karemaker (margo.karemaker@ifv.nl)

​Het project heeft als doel inzicht te krijgen in de oorzaken/situaties bij ongevallen met voorrangsvoertuigen. Deze inzichten kunnen gebruikt worden bij het ontwikkelen van beleid om het aantal ongevallen met voorrangsvoertuigen terug te dringen.
Het project maakt deel uit van een langjarig onderzoek dat in 2013 is gestart en dat ongevalsgegevens verzamelt van hulpverleningsvoertuigen die rijden met OGS. Hiertoe worden berichten in de media gescand en aanvullende gegevens worden opgevraagd bij de betrokken chauffeurs. Daarnaast worden VOA- en BVH-gegevens van de politie geraadpleegd. Iedere twee jaar worden deze gegevens geanalyseerd en wordt er een rapportage van deze analyse uitgebracht.