Instituut Fysieke Veiligheid
Aanmelden
Beschrijving
Rapport en bijlagen
Het onderzoek: wat meten we?
Waarom dit onderzoek?
Wie werken er mee?
 
 

In de zomer van 2019 deden de Brandweeracademie, Veiligheidsregio Utrecht en Brandweer Nederland twee weken lang praktijkonderzoek naar rookverspreiding in een leegstaand woon-zorgcentrum in Oudewater. Het hoofdrapport is in september 2020 verschenen.

Brandveilig leven en de ‘lessen’ van het onderzoek naar rookverspreiding (maart 2021)

Wat betekenen de resultaten van het praktijkonderzoek naar rookverspreiding in een woongebouw met inpandige gangen voor brandveilig leven en dus voor adviseurs brandveilig leven bij de brandweer? In opdracht van Brandweer Nederland, in samenwerking met Brand Veilig Leven Nederland en de Nederlandse Brandwondenstichting, zijn de belangrijkste inzichten en lessen op een rij gezet. 
Brandveilig leven en de 'lessen' van het rookverspreidingsonderzoek​

Engelse vertaling hoofdrapport Rookverspreiding in woongebouwen (februari 2021)

Vanuit buitenlandse brandweerkorpsen, universiteiten en onderzoeksinstellingen is er veel belangstelling voor de resultaten van ons praktijkonderzoek naar rookverspreiding in woongebouwen. Daarom is het hoofdrapport nu ook beschikbaar in het Engels.
Smoke propagation in residential buildings

Artikel in Brand&Brandweer over de onderzoeksresultaten (november 2020)

Interview met projectleider Hans Hazebroek en onderzoeksleider Lieuwe de Witte.
Alleen combinatie van maatregelen effectief tegen rookverspreiding

Webinar (in het Engels) over het onderzoek tijdens de European Fire Safety Week (november 2020)

Presentatie door onderzoeksleider Lieuwe de Witte over de resultaten van het praktijkonderzoek..

 

Webinar Rookverspreiding in woongebouwen (17 november 2020)

Projectleider Hans Hazebroek en onderzoeksleider Lieuwe de Witte presenteren de context, opzet en resultaten van het praktijkonderzoek. Ook vertellen zij welke inzichten het onderzoek heeft opgeleverd voor de risicobeheersing en incidentbestrijding. 

 


Publicatie hoofdrapport Rookverspreiding in woongebouwen (16 september 2020)

Op 16 september verscheen het rapport Rookverspreiding in woongebouwen met de resultaten van de unieke praktijkexperimenten in een leegstaand zorg-wooncomplex in Oudewater: "Combineer maatregelen voor effectieve risicobeheersing". Het onderzoek levert vier belangrijke conclusies op:

  1. De nieuwe eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) dat in 2021 van kracht wordt, zoals zelfsluitende en rookwerende deuren, zijn maar beperkt effectief en niet voor de (zeer) kwetsbare ouderen die minder zelfredzaam zijn.
  2. Deze voorzieningen om rookverspreiding tegen te gaan zijn alleen doeltreffend, als ook iets gedaan wordt aan de rookproductie van de bron van de brand, met name banken en matrassen.
  3. Een brandende bank leidt niet alleen tot een dodelijke situatie in de desbetreffende woning, maar ook in andere woningen.
  4. Stay-in-place, dit wil zeggen bewoners in een niet-brandende woning laten blijven zitten en niet vluchten, is alleen mogelijk als de rookproductie sterk wordt beperkt.

Lees het nieuwsbericht voor meer informatie over de belangrijkste conclusies, ook voor de incidentbestrijding.

Bekijk het hoofdrapport Rookverspreiding in woongebouwen met alle bijlagen.

Reportage EenVandaag (16 september 2020)

EenVandaag besteedde op radio en tv aandacht aan de onderzoeksresultaten.
Bijna alle banken en matrassen extreem giftig bij brand, toont nieuw onderzoek aan



Preview resultaten praktijkonderzoek naar rookverspreiding (juli 2020)

"We weten nu hoe rookverspreiding in woongebouwen met inpandige gangen plaatsvindt, we weten welke factoren daaraan bijdragen en ook welke factoren rookverspreiding kunnen beperken", vertelt projectleider Hans Hazebroek.  

 

Preview eindrapport met Engelse ondertiteling
Preview results experimental study of smoke propagation in residential buildings

Terugkijken introductiefilmpje over het praktijkonderzoek naar rookverspreiding (juni 2020)
Bijna een jaar geleden vond in Oudewater het praktijkonderzoek naar rookverspreiding plaats. Het eindrapport wordt in september 2020 verwacht. Bekijk in dit filmpje waarom dit onderzoek zo belangrijk is en hoe het is uitgevoerd.

 


Artikel in Quest: Vuurproef. De brandweer stichtte negentien branden in naam van de wetenschap (maart 2020)
"Als er brand uitbreekt in een flatgebouw, moeten de bewoners dan zo snel mogelijk naar buiten? Of zitten ze het veiligst in hun eigen appartement? Dat laatste, was lang het idee. Maar de brandweer weet het zo net nog niet." Lees het uitgebreide artikel over ons onderzoek naar rookverspreiding in Quest.

Vuurproef. In: Quest, nummer 2, 2020

Presentatie van de eerste observaties tijdens het International Congress Fire Safety & Science (13 november 2019) 

Projectleider Hans Hazebroek en deelprojectleider onderzoek Lieuwe de Witte presenteerden de eerste observaties van het praktijkonderzoek tijdens het International Congress Fire Safety & Science.

 

 

 


 

Werk in uitvoering: vijf vragen aan Hans Hazebroek (13 november 2019)

Voor de rubriek 'Werk in uitvoering' stelde Brandweer Nederland vijf brandende vragen aan Hans Hazebroek, projectleider van het praktijkonderzoek: "Met de resultaten van dit onderzoek verwachten we echt de (brand)veiligheid van een (groot) woongebouw te kunnen verbeteren."

Lees het volledige interview op de website van Brandweer Nederland.

Vlog: Waar staan we nu met het onderzoek? (16 oktober 2019)

Deelprojectleider onderzoek Lieuwe de Witte vertelt dat we momenteel in de anaysefase zitten. Wat gebeurt er en hoe gaat dit in zijn werk? Een eerste impressie van de resultaten volgt op het congres Fire Safety & Science op 13 en 14 november a.s.

 

Aandacht voor het onderzoek na afloop van de testweken

Artikel in Brand&Brandweer, september 2019:
Praktijkonderzoek rookverspreiding, uniek in de wereld

Blog Menno van Duin, juli 2019
Prachig onderzoek in Oudewater

Terugblik op twee weken onderzoek

Na afloop van de laatste test blikken projectleider Hans Hazebroek en deelprojectleider onderzoek Lieuwe de Witte kort terug op de afgelopen twee weken. Wat heeft het onderzoek opgeleverd en wat gaat er nu gebeuren?

 

Dag 10: vrijdag 5 juli 2019

Op de allerlaatste testdag worden er twee testen met maximale ventilatie uitgevoerd. Hierbij staat zowel de voordeur als de achterdeur van het appartement open.

Dag 9: donderdag 4 juli 2019

Vandaag wordt, net als op de eerste dag, een nulmeting uitgevoerd. Hierbij is er geen inzet van de blusploeg. Verder wordt een test gedaan waarbij het effect van een dichte voordeur van het appartment wordt onderzocht.

Dag 8: woensdag 3 juli 2019

Op het programma staan twee testen met een organische vuurlast (hout). Deze testen gaan we vergelijken met de andere testen waarin een moderne bank als vuurlast wordt gebruikt.

Brandweerkrant
In de nieuwste Brandweerkrant vertelt de VRU waarom zij meewerkt aan het praktijkonderzoek. Lees het hele verhaal op de website van Brandweer Nederland.

IFVChallengeTeam
De collega's van het IFVChallengeTeam brachten ook een bezoekje aan de testlocatie.

 Dag 7: dinsdag 2 juli 2019

Vandaag worden er twee testen met rookwerende deuren uitgevoerd. Ook vandaag verwelkomen we weer veel bezoekers.

Dag 6: maandag 1 juli 2019

Week 2 van het onderzoek start met twee testen waarbij het effect van een watermistsprinkler in combinatie met rookwerende deuren wordt onderzocht. 

Terugkijken: impressie van één week praktijkonderzoek rookverspreiding

 


Dag 5: vrijdag 28 juni 2019
Na wederom twee testen met een watermistsprinkler zit de eerste week praktijkonderzoek erop. 

Dag 4: donderdag 27 juni 2019
Vandaag staan er twee testen op het programma waarbij het effect van een watermistsprinkler wordt onderzocht. Bij de eerste test staat de deur naar de vluchtweg dicht en bij de tweede staat de deur open.

Dag 3: woensdag 26 juni 2019

Vanochtend en vanmiddag komen brandweercollega's en andere relaties en belangstellenden een kijkje nemen in Oudewater. Ook vandaag worden er twee testen uitgevoerd: een test met de deur dicht plus een defensieve binneninzet én een test met de deur open en een offensieve binneninzet.

Dag 2: dinsdag 25 juni 2019
Er staan twee testen op het programma, waarbij het effect van een open en een dichte deur naar de vluchtweg wordt onderzocht. Vanaf nu is er iedere dag een bezoekersprogramma. De bezoekers van vandaag zijn afkomstig van de brandweer, van zorginstellingen en van onderwijsinstellingen.

Dag 1: maandag 24 juni 2019

Vandaag is het dan eindelijk zover: na maanden voorbereiding gaat het praktijkonderzoek nu echt van start! Vandaag is er één test die wordt bijgewoond door genodigden en door media.

Media-aandacht
Verschillende media besteden aandacht aan de start van de experimenten:


Vrijdag 21 juni 2019

De testen beginnen maandag, maar vandaag is er al media-aandacht. Ondertussen wordt er door het onderzoeksteam keihard gewerkt om alles in gereedheid te brengen voor maandag.

Het item van EenVandaag met lector Brandpreventie René Hagen, projectleider Hans Hazebroek en Remco van Werkhoven van Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.

Donderdag 20 juni 2019

Vandaag is de laatste meet- en filmapparatuur geplaatst. Vandaag en morgen gaan we alles testen.

Woensdag 19 juni 2019

De meeste meet- en fimapparatuur is geplaatst. Het RIVM, dat ook meewerkt aan de experimenten, was vandaag in Oudewater om de laatste afspraken te maken. 

Dinsdag 18 juni 2019

De voorbereidingen zijn in volle gang.



Hoofdrapport Rookverspreiding in woongebouwen 

Rookverspreiding in woongebouwen 

Bijlagen hoofdrapport Rookverspreiding in woongebouwen 

Bijlage 1: Vergelijking ISO norm SFPE handboek en AEGL

Bijlage 2: Bovenaanzicht Schuylenburcht

Bijlage 3: Ventilatie principe en gebouwinstallaties de Schuylenburcht

Bijlage 4: Plattegronden verdiepingen

Bijlage 5: Preparatie testlocatie

Bijlage 6: Simulaties

Bijlage 7: Notitie Lucht en rookdoorlatendheidsonderzoek 

Bijlage 8: Brandobjecten

Bijlage 9: Protocollen

Bijlage 10: Meetapparatuur

Bijlage 11: Meet- en cameralocaties verdiepingen

Bijlage 12: Data-analyse vlucht- en overlevingsmogelijkheden

Bijlage 13: Overzicht experimenttijden

Bijlage 14: RIVM metingen bij brandproeven Oudewater. Resultaten en toelichting

Bijlage 15: Overzichtsbeelden praktijkexperimenten 

Bijlage 16: Overzicht meetdata per sensor en test

Bijlage 17: Overzicht zichtlengte en rooklaaghoogte 

Bijlage 18: Analyse rookverspreiding 

Bijlage 19: Rookverspreidingsroutes en subroutes

Bijlage 20: Analyse routes en factoren

Bijlage 21: Overzicht berekende tijden en verloop verschillende methoden voor vlucht- en overlevingsmogelijkheden

Bijlage 22: Tabellen percentages grenswaarden op 20 minuten

Bijlage 23: Spreiding tijden vlucht- en overlevingsmogelijkheden

Bijlage 24: Verloop koolstofmonoxide-concentratie begane grond, tweede verdieping en derde verdieping

Bijlage 25: Relatieve invloed brandweerinzet op de eerste verdieping

Bijlage 26: Temperaturen begane grond, tweede verdieping en derde verdieping per meetpositie

Bijlage 27: Temperaturen op de eerste verdieping per meetpositie op 2,40 en 1,50 meter hoogte

Bijlage 28: Stralingsenergie kWm2 per meetlocatie

Bijlage 29: Startcondities bij aanvang van de brandweerinzet

Bijlage 30: Resultaten gasmetingen begane grond, tweede verdieping en derde verdieping

Bijlage 31: Overzicht gasconcentraties begane grond, tweede verdieping en derde verdieping



Tijdens de testweken voeren we negentien experimenten uit, twee per dag, met uitzondering van de eerste dag. Wat meten we?

Standaard scenario en standaard vuurlast

Bij alle testen werken we met één standaard scenario met een standaard vuurlast: een brand in een bank in de woonkamer in een nachtelijke situatie. Vanwege de vergelijkbaarheid is ervoor gekozen om de invloed van de wind zo veel mogelijk uit te sluiten, en daarom in principe met een gesloten buitengevel te testen. Hierop is één uitzondering: op één testdag wordt maximale ventilatie toegepast.

Voor iedere test plaatsen we in een appartement op de eerste verdieping van het woongebouw eenzelfde bank. Er is geen andere vuurlast in het appartement aanwezig. De bank wordt onder gecontroleerde omstandigheden steeds op dezelfde plek in brand gestoken. Voor de experimenten is het van belang om de brand te laten branden, om te zien wat er met de rook gebeurt. Na 20 minuten doet de blusploeg van Veiligheidsregio Utrecht een inzet: de brand wordt geblust en het woongebouw wordt geventileerd.


Vluchtveiligheid en overleefbaarheid

Het onderzoek is bedoeld om in verschillende situaties vast te stellen hoe het is gesteld met de vluchtveiligheid en overleefbaarheid voor bewoners. Om dit te kunnen bepalen, gebruiken we diverse film- en meetapparatuur die verdeeld is over meerdere verdiepingen. We gaan bij het meten uit van drie hoogtes van personen: liggend, kruipend en staand (30 cm, 90 cm en 1.50 m). De volgende factoren worden gemeten:

Temperatuur
Thermokoppels meten de omgevingstemperatuur. Thermokoppels bevinden zich op alle verdiepingen in zowel de woningen als de gangen en worden ook gebruikt om de verspreiding van hitte via leidingschachten vast te leggen.

​
​


Straling
Diverse watergekoelde stralingsmeters en plaatfluxmeters leggen vast in hoeverre er sprake is van hittestraling vanuit de rooklaag.

Omgevingsdruk
Rook verplaatst zich vooral aan de hand van drukverschillen; daarom wordt de omgevingsdruk op meerdere plekken vastgelegd. 

Meetboom
De meetapparatuur voor temperatuur, straling en druk is op een aantal plaatsen gecombineerd tot een zogenoemde meetboom. Dit vergemakkelijkt het installeren, verplaatsen en beschermen van gevoelige apparatuur in een extreme omgeving (hitte, stoom).

Rooklaaghoogte en zichtlengte
Deze kunnen continu afgelezen worden, doordat er op verschillende plekken markeringen zijn aangebracht.

 

Gassen
De concentraties koolmonoxide, zuurstof en stikstofoxiden worden vastgelegd met een aantal stationaire en mobiele meetinstrumenten. De zogenoemde testo's hebben een vaste opstelling waarbij de data ook direct centraal kunnen worden verzameld en uitgelezen. Verder gebruiken we mobiele meetapparatuur. De data hiervan worden na iedere test verzameld.


Filmapparatuur
In totaal zijn er meer dan 30 cameraposities die vastleggen wat er iedere test gebeurt. Deelnemers aan het bezoekersprogramma kunnen gedurende een test via een aantal camera's live meekijken.


Regieruimte, dataverzameling en -opslag
Er is een centrale regieruimte ingericht in het gebouw. Deze ruimte is speciaal (achter een aantal dichte scheidingswanden) geselecteerd, omdat deze veilig moet zijn voor de onderzoekers. In deze ruimte wordt de regie gevoerd over de feitelijke uitvoering van de testen, en worden ook alle data opgeslagen en vrijwel direct daarna geback-upt. De regie staat in direct contact met de blus-/veiligheidsploeg om de inzet tot op de seconde nauwkeurig te laten uitvoeren in verband met de vergelijkbaarheid. 


Inzet blusploeg
De brandweer staat bij brand in gestapelde woongebouwen voor het dilemma: moet er prioriteit gegeven worden aan redding (zodat alle mensen uit het gebouw worden gehaald) of aan blussen (zodat de brand zich niet kan uitbreiden en geen nieuwe rook meer produceert). Bij ieder experiment wordt daarom na verloop van een bepaald tijdsbestek ingegrepen in de vorm van een offensieve (gericht op het uitmaken van de brand) of defensieve interventie (gericht op het instandhouden van het brandcompartiment en het ontruimen van omliggende woningen) door de brandweer, waarbij de effecten op brandontwikkeling en rookverspreiding worden vastgelegd. 

Waarom dit onderzoek?

Bij relatief kleine branden in woon(zorg)gebouwen verspreidt de rook zich steeds vaker door een groot deel van het pand. Het gevolg hiervan is dat bewoners gezondheidsschade oplopen of soms zelfs overlijden, en dat de brandweer het volledige gebouw moet ontruimen. Mede omdat het vaak om kwetsbare bewoners gaat, hebben deze incidenten een grote maatschappelijke impact.

Wat gaan we onderzoeken?

Onderzocht wordt hoe de rook zich precies verspreidt en hoe dit het beste beperkt kan worden, zowel door maatregelen te nemen in/aan het gebouw als door de manier waarop de brandweer deze incidenten bestrijdt.   

 

​Projectleider Hans Hazebroek over het wat en waarom van het onderzoek.

Wie werken er aan het onderzoek mee?

Brandweer Nederland, Veiligheidsregio Utrecht (VRU), woningcorporatie De Woningraat (de eigenaar van het voormalige woonzorgcentrum), de gemeente Oudewater, het RIVM en Brandweer Oudewater zijn nauw betrokken bij de experimenten. 


BackButton=Aan
Terug naar boven
Heeft u een vraag? Heeft u een vraag?
Neem contact met ons op

Stel hier uw vraag

Wat is uw naam?
Wat is uw e-mailadres? *
 
Verstuur

Wilt u met een van onze medewerkers spreken?

026 355 24 00
Praktijkonderzoek rookverspreiding in woongebouwen